(Nacrt) ZAKONA O ZAŠTITI PRAVA PRIPADNIKA NACIONALNIH MANJINA U BOSANSKO – PODRINJSKOM KANTONU GORAŽDE

Na osnovu člana 22. Ustava Bosansko – podrinjskog kantona Goražde (“Službene novine Bosansko – podrinjskog kantona Goražde ”, broj: 8/98, 10/00  i 5/03), člana 7. Zakona o zaštiti prava pripadnika nacionalnih manjina (“Službeni glasnik Bosne i Hercegovine”, broj: 12/03 i 76/05) i člana 23. Zakona o zaštiti prava pripadnika nacionalnim manjina u Federaciji Bosne i Hercegovine (“Službene novine Federacije Bosne i Hercegovine”, broj: 56/08), Skupština Bosansko – podrinjskog  kantona  Goražde na sjednici održanoj dana ________. godine, utvrdila je

 

ZAKON
O ZAŠTITI PRAVA PRIPADNIKA NACIONALNIH MANJINA U BOSANSKO – PODRINJSKOM  KANTONU GORAŽDE

POGLAVLJE  I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.
(Predmet regulisanja)

 

Ovim zakonom bliže se uređuju način, dinamika i institucije za ostvarivanje prava i obaveza pripadnika nacionalnih manjina u Bosansko – podrinjskom kantonu Goražde (u daljem tekstu: Kanton), te obaveze organa vlasti Kantona da poštuju i štite, očuvaju i razvijaju etnički, kulturni, jezički i vjerski identitet svakog pripadnika nacionalne manjine u Kantonu, koji je državljanin Bosne i Hercegovine i stanovnik je Kantona.

Član 2.
(Međunarodna zaštita)

 

(1) Zaštita prava i sloboda pripadnika nacionalnih manjina sastavni je dio međunarodne zaštite ljudskih prava i sloboda.
(2) Okvirna konvencija za zaštitu nacionalnih manjina Savjeta Evrope i Evropska povelja o regionalnim i manjinskim jezicima neposredno se primjenjuju i sastavni su dio pravnog sistema Kantona.
(3) Na pitanja koja nisu regulisana ovim zakonom neposredno se primjenjuju zakoni o zaštiti
prava pripadnika nacionalnih manjina Bosne i Hercegovine i Federacije Bosne i Hercegovine.

 

Član 3.
(Definicija nacionalne manjine i zaštita prava)

 

(1) Nacionalna manjina, u skladu sa ovim zakonom, je dio stanovništva – državljana Bosne i Hercegovine, koji se ne izjašnjavaju kao pripadnici ni jednog od tri konstitutivna naroda, a sačinjavaju je ljudi istog ili sličnog etničkog porijekla, iste ili slične tradicije, običaja, vjerovanja, jezika, kulture i duhovnosti i bliske ili srodne istorije i drugih obilježja.
(2) Kanton štiti položaj i ravnopravnost pripadnika nacionalnih manjina: Albanaca, Austrijanaca, Crnogoraca, Čeha, Italijana, Jevreja, Mađara, Makedonaca, Nijemaca, Poljaka, Roma, Rumuna, Rusa, Rusina, Slovaka, Slovenaca, Turaka, Ukrajinaca i drugih koji ispunjavaju uslove iz stava (1) ovog člana.

 

Član 4.
(Zabrana diskriminacije i asimilacije)

 

(1) Svaki pripadnik nacionalne manjine ima pravo da slobodno bira da se prema njemu ophode ili ne ophode kao takvom i ne smije doći u nepovoljan položaj zbog takvog opredjeljenja ili vršenja prava vezanih za to opredjeljenje, a bilo kakav oblik diskriminacije po osnovu pripadnosti nacionalnoj manjini je zabranjen.
(2) Zabranjena je asimilacija pripadnika nacionalnih manjina mimo njihove volje.

Član 5.
(Garantovanje sloboda)

Pripadnicima nacionalnih manjina u Kantonu garantuje se i omogućava ostvarivanje prava na slobodu organizovanja mirnog okupljanja, slobodu udruživanja, slobodu izražavanja i slobodu misli, radi ispoljavanja i zaštite svojih kulturnih, vjerskih, tradicijskih, obrazovnih, socijalnih, ekonomskih i političkih sloboda, prava, interesa, potreba i identiteta.

Član 6.
(Odnosi udruženja pripadnika nacionalnih manjina i
osiguranje finansijskih sredstava)

 

(1) Kanton omogućava, podstiče i finansijski podržava, u okviru svojih budžetskih sredstava održavanje i razvoj odnosa između udruženja pripadnika nacionalnih manjina koja imaju registrovano sjedište na teritoriji Kantona sa pripadnicima udruženja nacionalnih manjina Republici Srpskoj, Distriktu Brčko, drugim državama i sa narodima u njihovim matičnim državama.
(2) Kanton obezbjeđuje, u okviru svojih budžetskih sredstava, sredstva radi ostvarivanja prava koja pripadaju nacionalnim manjinama na osnovu ovog zakona, kao i za aktivnosti udruženja pripadnika nacionalnih manjina.
(3) Vlada Kantona, kantonalni organi uprave, kantonalne upravne organizacije i stručne službe organa vlasti Kantona, u okviru svojih budžetskih sredstava, planiraju i osiguravaju sredstva za ostvarivanje prava koja pripadaju nacionalnim manjinama na osnovu ovog zakona, a dodjeljuju ih na osnovu javnog poziva za finansiranje troškova rada i projekata aktivnosti udruženja pripadnika nacionalnih manjina koja imaju registrovano sjedište u Kantonu, u skladu sa propisima kojima se utvrđuju opšti kriteriji za raspodjelu sredstava za rad neprofitnih oganizacija i udruženja koja se finansiraju-sufinansiraju iz budžeta Kantona.

 

POGLAVLJE II. ZNAKOVI I SIMBOLI

Član 7.
(Isticanje znakova i simbola)

 

(1) Pripadnici nacionalnih manjina, njihova udruženja, institucije, drugi subjekti i oblici organizovanja i djelovanja mogu slobodno isticati i nositi znakove i simbole nacionalne manjine kojoj pripadaju, kao i njihovih organizacija, udruženja i institucija.
(2) Na organizovanim manifestacijama i skupovima, uz simbole nacionalnih manjina, obavezno se ističu i drugi službeni simboli (državni, federalni, kantonalni i općinski) u skladu sa važećim propisima.

POGLAVLJE III. UPOTREBA JEZIKA

Član 8.
(Upotreba manjinskog jezika)

 

(1) Kanton priznaje i štiti pravo svakom pripadniku nacionalne manjine da upotrebljava svoj manjinski jezik slobodno i bez ometanja, privatno i javno, usmeno i pismeno.
(2) Pravo iz stava (1) ovog člana podrazumijeva i pravo pripadnika nacionalne manjine da upotrijebi svoje ime i prezime na jeziku manjine i da zahtijeva da kao takvo bude u javnoj upotrebi.
(3) Kanton podstiče očuvanje jezika nacionalnih manjina i putem finansijske podrške organizovanju kurseva za učenje jezika nacionalih manjina, na način propisan odredbama člana 6. stav (3) ovog zakona.

Član 9.
(Obezbjeđenje podnošenja usmenih ili pismenih zahtjeva
na jeziku nacionalne manjine)

(1)    Organi uprave, javne ustanove i javna preduzeća u Kantonu dužni su omogućiti pripadnicima nacionalnih manjina da mogu podnositi usmene ili pismene zahtjeve, kao i obraćati se organima vlasti, na jeziku te nacionalne manjine.
(2)    Organi uprave mogu sastavljati akte na jeziku nacionalne manjine.

 

Član 10.
(Određivanje imena ulica i drugih topografskih oznaka
    na jeziku nacionalne manjine)    

 

Organi vlasti u Kantonu obezbjeđuju da imena ulica i drugih topografskih oznaka koje postavlja Kanton, budu ispisani i istaknuti i na jeziku nacionalne manjine koja to zahtijeva i čini većinu stanovništva na području koje se obilježava, kao i onda kada ne čine većinu stanovništva na području koje se obilježava, kada utvrde da je zahtjev opravdan.

 

POGLAVLJE IV. OBRAZOVANJE
Član 11.
(Obrazovanje na jeziku nacionalne manjine)

 

(1) Pripadnici nacionalne manjine mogu učiti jezik, književnost, istoriju i kulturu i na jeziku nacionalne manjine kojoj pripadaju.
(2) Pripadnici nacionalne manjine imaju pravo osnivati i voditi vlastite privatne ustanove za obrazovanje i stručno usavršavanje, te organizovati posebne oblike obrazovanja, u skladu sa mogućnostima i potrebama svojih pripadnika.
(3) Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta, u okviru programa predškolskog, osnovnog i srednjeg obrazovanja, obavezno je u školama u Kantonu, u kojima djeca, odnosno učenici – pripadnici jedne nacionalne manjine čine najmanje jednu trećinu, obezbijediti obrazovanje na jeziku te manjine, a ako čine jednu petinu, obezbijediti dodatnu nastavu o jeziku, književnosti, istoriji i kulturi manjine kojoj pripadaju, ako to zahtijeva većina njihovih roditelja.
(4) Nastavni plan i program nastave i dodatne nastave iz stava (3) ovog člana donosi ministar obrazovanja, nauke, kulture i sporta Bosansko – podrinjskog kantona Goražde, uz prethodno mišljenje Vijeća nacionalnih manjina Kantona i osigurava nastavni materijal za takvo obrazovanje.
(5) Radi ostvarivanja prava iz stava (2) ovog člana Ministarstvo obrazovanja obavezno je obezbijediti finansijska sredstva za osposobljavanje nastavnika koji će izvoditi nastavu na jeziku nacionalne manjine, obezbijediti prostor i druge uslove za izvođenje dodatne nastave, kao i štampanje udžbenika na jezicima nacionalnih manjina.

 

Član 12.
(Osiguravanje nastave maternjeg jezika)

 

Javne ustanove obrazovanja dužne su osigurati pripadniku nacionalne manjine nastavu iz njegovog maternjeg jezika na tom jeziku, na način propisan kantonalnim zakonima o osnovnom i srednjem obrazovanju.

Član 13.
(Osiguranje kurseva i obrazovanja odraslih
   na jezicima nacionalnih manjina)

Ustanove obrazovanja mogu organizovati kurseve za odrasle i za dopunsko obrazovanje odraslih, na kojima će se nastava izvoditi uglavnom ili u cjelini na jezicima nacionalnih manjina.

 

Član 14.
(Nadzorno tijelo )

 

Ministarstvo obrazovanja dužno je uspostaviti tijelo i državnog službenika ovlaštenog za nadzor mjera koje se preduzimaju u oblasti obrazovanja u skladu sa ovim zakonom, te napretka postignutog u uspostavi ili razvoju nastave manjinskih jezika, kao i izradu povremenih izvještaja o  njihovim zapažanjima, koji će se javno objavljivati.

 

POGLAVLJE V. INFORMISANJE
Član 15.
(Pravo na osnivanje medija,izdavanje štampe i informacija)

 

Pripadnici nacionalnih manjina u Kantonu imaju pravo na osnivanje radio i televizijskih stanica, izdavanje štampe i drugih štampanih informacija na jezicima nacionalne manjine kojoj pripadaju.

 

Član 16.
(Obaveze kantonalnih javnih emitera)

(1) Javno preduzeće RTV BPK-a Goražde, odnosno drugi javni emiteri čiji je osnivač Kanton, obavezni su u svojim programskim šemama realizovati posebne emisije za pripadnike nacionalnih manjina, a mogu obezbijediti i druge sadržaje na jezicima nacionalnih manjina, kao i emisije, na službenim jezicima konstitutivnih naroda, o pripadnicima nacionalnih manjina u Kantonu.
(2) Javni servisi iz stava (1) ovog člana osiguravaju, najmanje četiri puta godišnje, i druge sadržaje na jezicima nacionalnih manjina, kao i emisije na službenim jezicima u Kantonu o pripadnicima nacionalnih manjina u Kantonu.

 

POGLAVLJE VI. KULTURA
Član 17.
(Sloboda kulturnog izražavanja)

 

Pripadnici nacionalnih manjina u Kantonu imaju pravo osnivati biblioteke, videoteke, bioskope, kulturne centre, muzeje, arhive, kulturna, umjetnička društva i sve druge oblike organizovanja radi slobode kulturnog izražavanja, te brinuti se o održavanju svojih spomenika kulture i kulturne baštine.

Član 18.
(Obezbjeđenje sadržaja kulturnih aktivnosti
na jeziku nacionalne manjine)

Ukoliko pripadnici nacionalne manjine čine preko jedne trećine stanovništva u Kantonu, u kantonalnim javnim ustanovama iz oblasti kulture obezbijediće se sadržaji kulturnih aktivnosti na jezicima nacionalne manjine.

 

Član 19.
(Zastupljenost kulturno-istorijskog i graditeljskog
nasljeđa naslijeđa nacionalne manjine)

 

Kantonalne javne ustanove (arhiv, muzeji i ustanove za zaštitu kulturno-istorijskog i graditeljskog nasljeđa ) obavezne su u svojim programima i sadržajima, obezbijediti srazmjernu zastupljenost kulturno-istorijskog i graditeljskog nasljeđa svih nacionalnih manjina u Kantonu i
osigurati njegovu odgovarajuću zaštitu.

 

POGLAVLJE VII. EKONOMSKO-SOCIJALNA PRAVA

Član 20.
(Pravo na zapošljavanje)

 

Pripadnici nacionalnih manjina iz člana 3. ovog zakona, imaju pravo na zaposlenje u kantonalnim organima državne službe i drugim kantonalnim institucijama i javnim službama srazmjerno postotku njihovog učestvovanja u stanovništvu prema popisu stanovništva iz 1991. godine, do potpune provedbe Aneksa 7. Dejtonskog mirovnog sporazuma, odnosno prema posljednjem popisu stanovništva koji bude izvršen nakon stupanja na snagu ovog Zakona.

 

Član 21.
(Zastupljenost u Skupštini Kantona)

 

Zastupljenost u Skupštini Bosansko – podrinjskog kantona Goražde  (u daljem tekstu: Skupština Kantona) osigurava se pripadnicima nacionalnih manjina prema Izbornom zakonu Bosne i Hercegovine, podrazumijevajući pravo pripadnika nacionalne manjine da može biti imenovan na sve funkcije u organima vlasti Kantona.

Član 22.
(Stimulativne mjere za zapošljavanje)

 

Nadležne vlasti Kantona utvrđuju stimulativne mjere za zapošljavanje i veće kvote za zapošljavanje pripadnika nacionalnih manjina, te preduzimaju i druge odgovarajuće mjere za postizanje brže i potpunije ravnopravnosti pripadnika nacionalnih manjina u domenu ekonomsko – socijalnih prava.

 

POGLAVLJE VIII.
VIJEĆE  NACIONALNIH  MANJINA KANTONA

Član 23.
(Osnivanje Vijeća nacionalnih manjina Kantona)

 

Skupština Kantona osniva Vijeće nacionalnih manjina Bosansko – podrinjskog kantona Goražde (u daljem tekstu: Vijeće), kao posebno savjetodavno tijelo Skupštine Kantona, koje sačinjavaju predstavnici pripadnika nacionalnih manjina iz člana 3.ovog  Zakona, ispunjavanjem uslova predviđenih odredbama ovog zakona.

 

Član 24.
(Sastav Vijeća)

 

(1)Vijeće  čine po jedan predstavnik-delegat svake nacionalne manjine iz člana 3. ovog Zakona    ( u daljem tekstu:delegat).
(2)Delegata u Vijeće predlaže udruženje pojedine nacionalne manjine koje ima registrovano sjedište na teritoriji Kantona, a bira ga na način na koji to odredi udruženje.
(3)Vijeće nacionalnih manjina minimalno sačinjava po jedan predstavnik – delegat iz najmanje tri udruženja iz stava 2. ovog člana.
(4) Kandidat za delegata u Vijeću  može biti svaki član udruženja nacionalne manjine iz stava (5) ovog člana koji ima opće biračko pravo u Bosni i Hercegovini i nastanjen je u Kantonu u neprekidnom trajanju od najmanje jedne godine do dana stupanja na snagu ovog zakona.
(5) Na osnovu prijedloga delegata u Vijeće, članove Vijeća odlukom imenuje Skupština Kantona.
(6) Skupština Kantona, tokom trajanja mandata Vijeća, dopunjava odluku o imenovanju članova Vijeća, po osnovu obnovljenog postupka javnog poziva ili na prijedlog udruženja pripadnika nacionalnih manjina koje ima registrovano sjedište na teritoriji Kantona, a koje nema svog predstavnika u Vijeću.

Član 25.
(Mandat članova Vijeća)

(1) Mandat članova Vijeća je četiri godine, s tim da mogu biti ponovo imenovani na način propisan ovim zakonom.
(2) Skupština Kantona, tokom trajanja mandata, može provesti postupak zamjene člana Vijeća, na prijedlog udruženja pojedine nacionalne manjine koja ima registrovano sjedište na teritoriji Kantona i Komisije za ljudska prava, građanske slobode, predstavke, etički kodeks i civilno društvo Skupštine Kantona, uz navođenje opravdanih razloga za predloženu zamjenu.

Član 26.
(Nadležnosti Vijeća)

(1) Vijeće prati stanje i primjenu propisa, zauzima stavove, daje prijedloge i preporuke organima vlasti u Kantonu po svim pitanjima koja su od značaja za položaj i ostvarivanje prava pripadnika svih nacionalnih manjina u Kantonu.
(2) Vijeće, iz svojih redova, delegira jednog stalnog predstavnika u Komisiju za ljudska prava, građanske slobode, predstavke, etički kodeks i civilno društvo Skupštine Kantona i može povremeno delegirati po jednog predstavnika koji će učestvovati u radu Komisije za ustavna pitanja i drugih komisija i radnih tijela Skupštine Kantona, kada se raspravlja o stanju ljudskih prava u Kantonu, uključujući i prava pripadnika nacionalnih manjina, te kada se razmatraju predstavke i žalbe pripadnika nacionalnih manjina i druga pitanja od značaja za ostvarivanje prava i obaveza pripadnika nacionalnih manjina
(3) Služba Skupštine Kantona (u daljem tekstu:Služba) dužna je pozvati predstavnika Vijeća na sjednicu komisije, u slučajevima utvrđenim u stavu (2) ovog člana.

Član 27.
(Organizacija i način rada Vijeća)

Organizacija, način rada i druga pitanja od značaja za rad Vijeća utvrđuju se unutrašnjim aktima koje usvaja Vijeće, uz saglasnost Skupštine Kantona.

Član 28.
(Finansiranje rada Vijeća)

(1) Sredstva za rad Vijeća osiguravaju se u budžetu Kantona.
(2) Troškove za rad Vijeća utvrđuje Služba.
(3) Stručne i administrativno-tehničke poslove za potrebe Vijeća obavlja Služba, koja, obezbjeđuje i jednu prostoriju za rad Vijeća, u zgradi u kojoj su smješteni organi Kantona ili na drugoj lokaciji.
(4) Skupština Kantona pruža sve oblike podrške oko potpune organizacije Vijeća kao savjetodavnog tijela i njegovog integrisanja u rad Skupštine Kantona.
(5) Nadležni organi Kantona, na zahtjev Vijeća, dužni su da pruže sve oblike podrške.

Član 29.
(Javni poziv za delegiranje predstavnika u Vijeće)

(1)Ispunjenjem uslova iz člana 24. ovog zakona, Vlada Bosansko – podrinjskog kantona Goražde (u daljem tekstu: Vlada Kantona), putem Ministarstva za pravosuđe, upravu i radne odnose Bosansko – podrinjskog kantona Goražde  (u daljem tekstu: Ministarstvo pravosuđe), objavljuje javni poziv za udruženja pripadnika nacionalnih manjina koja imaju registrovano sjedište na teritoriji Kantona, da izaberu i delegiraju svoje predstavnike u Vijeće.

Član 30.
(Rok za delegiranje predstavnika u Vijeće i
predlaganje imenovanja članova Vijeća)

(1)Udruženja pripadnika nacionalnih manjina koja su registrovana na nivou Kantona, dužni su u roku od 15 dana od dana objavljivanja javnog poziva  izabrati i delegirati svoje predstavnike u Vijeće, u skladu sa članom 24. ovog zakona i svojim aktima, i pismenu odluku o imenovanju svog delegata u Vijeće dostaviti Ministarstvu pravosuđa.
(2)Ministarstvo pravosuđa dostavlja Vladi Kantona, u roku od 15 dana od dana dostavljanja pismenih izjava iz stava (1) ovog člana, prijedlog delegata za članove Vijeća.

 

Član 31.
(Rok za imenovanje članova Vijeća u prvom mandatu)

Na osnovu Prijedloga Vlade Kantona, Skupština Kantona imenuje članove Vijeća u prvom mandatu, najkasnije u roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.

 

Član 32.
(Obnavljanje javnog poziva)

(1)Vlada Kantona, putem Ministarstva pravosuđa, u roku od 30 dana od dana imenovanja Vijeća, kao i po potrebi, obnavlja javni poziv za članove Vijeća, za predstavnike nacionalnih manjina koje se nisu javile na prvi poziv, u cilju potpunijeg uključivanja pripadnika svih nacionalnih manjina u Kantonu u rad Vijeća
(2)U slučaju nemogućnosti imenovanja člana Vijeća na način iz stava (1) ovog člana, Skupština, na prijedlog Komisije za ljudska prava, građanske slobode, predstavke, etički kodeks i civilno društvo Skupštine Kantona,  imenuje predstavnike nacionalnih manjina.
(3)Do osnivanja Vijeća nacionalnih manjina u smislu ovog Zakona, nadležnosti Vijeća iz člana 26. stav 1. ovog Zakona obavljat će Komisija za ljudska prava, građanske slobode, predstavke, etički kodeks i civilno društvo Skupštine Kantona.

 

Član 33.
(Izbor članova Vijeća po isteku mandata)

 

Javni poziv za izbor članova Vijeća  po isteku mandata objavljuje se najkasnije u roku od tri mjeseca prije isteka mandata dotadašnjih članova Vijeća.

 

POGLAVLJE IX. MEĐUNARODNA SARADNJA I NADZOR

Član 34.
(Saradnja i razmjena iskustava)

Organi vlasti u Kantonu, u saradnji s Vijećem, sarađuju i razmjenjuju iskustva sa nadležnim organima zainteresovanih država, kao i sa međunarodnim institucijama radi što potpunijeg ostvarivanja prava nacionalnih manjina.

Član 35.
(Nadzor)

Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona vrši Ministarstvo za pravosuđe, upravu i radne odnose BPK- a Goražde.

POGLAVLJE  X. PRELAZNA I ZAVRŠNA ODREDBA

Član 36.
(Mogućnost bližeg uređivanja prava
pripadnika nacionalnih manjina)

(1) Ostvarivanja prava pripadnika nacionalnih manjina može se bliže urediti kantonalnim zakonima i drugim kantonalnim propisima koji se odnose na oblasti u kojima se ovim Zakonom posebno štite prava nacionalnih manjina u Kantonu.
(1) Odluke i akti o kriterijima za raspodjelu sredstava za rad neprofitnih oganizacija i udruženja koja se finansiraju-sufinansiraju iz budžeta Kantona uskladiće se sa odredbama člana 6. stav 3. ovog Zakona, u roku od dva mjeseca od stupanja na snagu ovog Zakona.
(2) Poslovnik  o radu Skupštine Bosansko – podrinjskog kantona Goražde (“Službene novine Bosansko – podrinjskog kantona Goražde, broj:10/08), uskladiće se s odredbama ovog Zakona, u roku od dva mjeseca od stupanja na snagu ovog zakona.

Član 37.
(Ravnopravnost spolova)

Odredbe ovog zakona odnose se podjednako na osobe muškog i ženskog spola, bez obzira na rod imenice upotrebljene u tekstu Zakona.

Član 38.
(Stupanje na snagu)

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom novinama Bosansko – podrinjskog kantona Goražde“.

Broj:_________/11                                                                           PREDSJEDAVAJUĆI
___________.2011.godine                                                        SKUPŠTINE BPK GORAŽDE

                                                                                                                   Nazif Uruči, dipl.politolog

O B R A Z L O Ž E N J E

PRAVNI OSNOV

Pravni osnov za donošenje ovog Zakona sadržan je u odredbama člana 22. Ustava Bosansko – podrinjskog kantona Goražde (“Službene novine Bosansko – podrinjskog kantona Goražde”, broj: 8/98, 10/00  i 5/03), kojima je utvrđena zakonodavna nadležnost Skupštine Bosansko – podrinjskog kantona Goražde, odnosno kojom je propisano da Kanton ima sva ovlaštenja koja nisu Ustavom Federacije izričito povjerena federalnoj vlasti ili koja nisu Ustavom Federacije utvrđena, kao zajednička ovlaštenja Federacije i Kantona, u odredbama člana 7. Zakona o zaštiti prava pripadnika nacionalnih manjina, koji je donesen na nivou Bosne i Hercegovine, kao i člana 23. Zakona o zaštiti prava pripadnika nacionalnih manjina u Federaciji  Bosne i Hercegovine, kojima je utvrđena obaveza kantona da svojim propisima potpunije odrede  prava pripadnika nacionalnih manjina u skladu sa odredbama ovih zakona.

RAZLOZI DONOŠENJA

Donošenje ovog zakona predstavlja izvršavanje obaveza utvrđenih državnim i federalnim zakonom, da se na nivou kantona potpunije urede prava i obaveze pripadnika nacionalnih manjina, u skladu sa tim zakonima, Okvirnom konvencijom za zaštitu nacionalnih manjina Savjeta Evrope i Evropskom poveljom o regionalnim i manjinskim jezicima (“Službeni glasnik BiH-Međunarodni ugovori”, broj 9/10) i uspostavi institucionalni okvir provedbe zakona.
Ovaj zakon odnosi se na pripadnike nacionalnih manjina koji žive u Bosansko – podrinjskom kantonu Goražde, a koji određena prava iz ovog zakona ostvaruju i putem udruženja pripadnika nacionalnih manjina koja imaju registrovano sjedište na teritoriji Kantona (udruženja registrovana na kantonalnom, federalnom ili nivou Bosne i Hercegovine), u skladu sa Zakonom o zabrani diskriminacije (“Službeni glasnik BiH”, broj 59/09), koji zabranjuje dovođenje u nepovoljniji položaj bilo koje osobe ili grupe osoba u pristupu i ostvarenju zagarantiranih prava po bilo kojem osnovu (član 2), odnosno utvrđuje da se diskriminacijom smatra svako djelovanje ili propuštanje djelovanja kada je neko lice ili grupa lica dovedena ili je bila ili mogla biti dovedena u nepovoljniji položaj za razliku od nekog drugog lica ili grupe lica u sličnim situacijama.
Zbog naprijed navedenog, pored činjenice da na području Bosansko-podrinjskog kantona nije značajno izraženo djelovanje pripadnika nacionalnih manjina i njihovih udruženja, pred kanton se po osnovu usklađivanja propisa, postavlja zahtjev za stvaranjem normativnog okvira koji omogućava realizaciju i zaštitu prava pripadnika nacionalnih manjina čime se na području Bosansko-podrinjkog kantona stvara usklađen pravni okvir uz istovremeno uvažavanje specifičnosti Bosansko-podrinjskog kantona u ovoj oblasti
.
U prilogu je dostavljen izvod iz podataka o popisu stanovništva iz 1991. godine, koji se odnosi na pripadnike nacionalnih manjina u općinama na području Bosansko – podrinjskog kantona Goražde.

USKLAĐENOST  S  LEGISLATIVOM  EU

Zakon je usklađen sa Okvirnom konvencijom za zaštitu nacionalnih manjina Savjeta Evrope, kao i  Evropskom poveljom o regionalnim i manjinskim jezicima.

PRAVNA RJEŠENJA

I OSNOVNE ODREDBE (čl.1-6) – regulisan je predmet Zakona, međunarodna zaštita prava nacionalnih manjina, primjena zakona BiH i Federacije BiH na sva pitanja koja nisu neposredno regulisana ovim zakonom, definicija nacionalne manjine i zaštita prava, sloboda organizovanja i mirnog okupljanja pripadnika nacionalnih manjina, zabrana diskriminacije i asimilacije, odnosi udruženja pripadnika nacionalnih manjina i finansijska sredstva radi ostvarivanja prava nacionalnih manjina.

U prelaznim i završnim odredbama Zakona je utvrđen rok za izmjenu propisa Vlade Kantona, koji se odnosi na opšte kriterije za raspodjelu sredstava za rad neprofitnih oganizacija i udruženja koja se finansiraju-sufinansiraju iz budžeta Kantona, koja se odnosi na udruženja građana registrovana na nivou Kantona, u smislu da se, kad su u pitanju nacionalne manjine, posebno reguliše to pravo za udruženja nacionalnih manjina čije je sjedište registrovano u Kantonu, kao i eventualne druge specifičnosti, kao i obaveza izmjene i dopune Poslovnika Skupštine Bosansko – podrinjskog kantona Goražde, radi usklađivanja sa ovim zakonom.

II ZNAKOVI I SIMBOLI (čl.7) – regulisano je pravo pripadnika nacionalnih manjina da slobodno ističu svoje znakove i simbole, uz obavezno isticanje i drugih službenih simbola (državni, federalni, kantonalni i općinski) u skladu sa važećim propisima, a što je regulisano i  Zakonom  o zaštiti prava pripadnika nacionalnih manjina u Federaciji BiH („Službene novine Federacije BiH“, broj:56/08).

III UPOTREBA JEZIKA (čl. 8, 9. i 10.) – ovim odredbama garantuje se pripadnicima nacionalnih manjina sloboda upotrebe svog jezika, podsticanje očuvanja jezika nacionalnih manjina, kao i mogućnost da se zahtijeva označavanje ulica i drugih topografskih oznaka koje postavlja Kanton i na jeziku nacionalne manjine koja to zahtijeva. Također je regulisano pravo pripadnika nacionalnih manjina da podnose usmene ili pismene zahtjeve, kao i da se obraćaju organima vlasti na tim  jezicima, te omogućeno da kantonalni organi uprave mogu sastavljati akte na manjinskom jeziku.

S obzirom da je ovo zakon koji se odnosi na kantonalni nivo vlasti, njime je regulisano, šire nego u federalnom i zakonu BiH, određivanje imena ulica i drugih topografskih oznaka, čije je određivanje u nadležnosti Kantona, pri čemu se nije miješalo u nadležnosti jedinica lokalne samouprave, koje imaju također obaveze utvrđene  zakonima Federacije Bosne i Hercegovine i Bosne i Hercegovine.

IV OBRAZOVANJE (čl. 11.-14.) – Ovim odredbama regulišu se obrazovna prava pripadnika nacionalnih manjina: pravo osnivanja vlastitih ustanova za obrazovanje i stručno usavršavanje, pravo da organizuju posebne oblike obrazovanja, u skladu sa mogućnostima i potrebama svojih pripadnika, kao i obaveze i uslove pod kojima je Ministarsto obrazovanja, nauke, kulture i sporta dužno da obezbijedi obrazovanje ili dodatno obrazovanje na jeziku nacionalne manjine, što je usaglašeno s prijedlozima tog ministarstva, kao i učešće Vijeća nacionalnih manjina Kantona u izradi obrazovnih programa.
Također je regulisana obaveza osiguranja pripadniku nacionalne manjine nastave iz njegovog maternjeg jezika na tom jeziku, na način propisan kantonalnim zakonima o osnovnom i srednjem obrazovanju, mogućnost osiguranja kurseva i obrazovanja odraslih na jezicima nacionalnih manjina, te uspostava tijela ili ovlaštenog državnog službenika za nadzor mjera koje se preduzimaju u oblasti obrazovanja.

V INFORMISANJE (čl.15.-16) – Propisuje se pravo pripadnicima nacionalnih manjina da osnivaju vlastite medije, pravo izdavanja štampe i drugih informacija na jeziku, te manjine, te obaveze kantonalnih javnih emitera da realizuju posebne emisije za pripadnike nacionalnih manjina i o nacionalnim manjinama.

VI KULTURA (čl.17.-19)- Propisuje se pravo pripadnika nacionalnih manjina da osnivaju ustanove, kulturno umjetnička društva i druge oblike slobodnog kulturno-umjetničkog izražavanja, te briga o održavanju svojih spomenika kulture i kulturne baštine, uslovi pod kojima kantonalne javne ustanove iz oblasti kulture realizuju sadržaje na jeziku nacionalne manjine, odnosno obaveza  da obezbjeđuju i štite kulturno- istorijsko i graditeljsko naslijeđe pripadnika nacionalih manjina.

VII EKONOMSKO-SOCIJALNA PRAVA (čl.20.- 22) – Utvrđuje se pravo pripadnika nacionalnih manjina na zapošljavanje u organima, institucijama i javnim službama Bosansko – podrinjskog kantona Goražde u skladu sa popisom stanovništva iz 1991. godine, odnosno prema posljednjem popisu stanovništva koji bude izvršen nakon stupanja na snagu ovog zakona; zastupljenost u Skupštini Kantona, u skladu sa Izbornim zakonom BiH; propisuje se obaveza utvrđivanja stimulativnih mjera i većih kvota za zapošljavanje, kao i preduzimanje drugih odgovaraćih mjera za postizanje brže i potpunije ravnopravnosti pripadnika nacionalnih manjina u domenu ekonomsko-socijalnih prava.

VIII VIJEĆE NACIONALNIH MANJINA KANTONA (čl.23.-33) – Reguliše se osnivanje, uslovi za osnivanje, sastav, mandat, nadležnost i unutrašnja organizacija Vijeća nacionalnih manjina Kantona, kao posebnog savjetodavnog tijela Skupštine Kantona.

Propisano je budžetsko finansiranje rada Vijeća i obaveze Službe Skupštine Kantona u utvrđivanju troškova rada Vijeća i obezbjeđenju vođenja administrativno-tehničkih poslova i prostora za njegov rad, kao i podrška Skupštine Kantona i nadležnih organa Kantona Vijeću, u cilju njegovne integracije kao savjetodavnog tijela Skupštine. Također je propisana procedura i rokovi za izbor i delegiranje, odnosno imenovanje članova Vijeća u prvom mandatu i izbor članova Vijeća po isteku mandata,  koji se odvija po istoj proceduri.

S obzirom da se u Ministarstvu za pravosuđe, upravu i radne odnose vodi Knjiga registra registrovanih udruženja i uvidom u istu uočeno je da na području  Bosansko – podrinjskog kantona Goražde nema registrovano ni jedno udruženje manjina, te iz tog razloga je u članu 32.  stav 3.  propisano da će do osnivanja Vijeća nacionalnih manjina nadležnosti Vijeća  obavljati Komisija za ljudska prava, građanske slobode, predstavke, etički kodeks i civilno društvo Skupštine Kantona. Na ovaj način se stvara normativno-pravni okvir koji zadovoljava potrebe normativnog usklađivanja sa propisima višeg nivoa uz istovremeno zadovoljavanje trenutnih spacifičnosti unutar Bosansko-podrinjskog kantona.

IX MEĐUNARODNA SARADNJA I NADZOR (čl.34. i 35.) – Radi što potpunijeg ostvarivanja prava nacionalnih manjina, obavezani su organi vlasti u Kantonu da sarađuju i razmjenjuju iskustva sa nadležnim organima zainteresovanih država kao i sa međunarodnim institucijama.
Nadzor nad provođenjem ovog zakona vrši Ministarstvo za pravosuđe, upravu i radne odnose Bosansko – podrinjskog kantona Goražde.

X PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE (čl.36.-38) – Propisana je mogućnost da se ostvarivanje prava nacionalnih manjina bliže uredi kantonalnim propisima koji se odnose na oblasti u kojima se ovim zakonom posebno štite prava nacionalnih manjina, te obaveza i rokovi za usklađivanja podzakonskih akata sa ovim zakonom, te je utvrđen rok za stupanje na snagu Zakona.
Smatramo da su rokovi primjereni i da ne bi trebali biti duži, s obzirom da su prošli svi rokovi utvrđeni federalnim zakonom za donošenje ovog zakona (april 2009. godine).
Zakon ne sadrži kaznene odredbe, s obzirom da se neposredno primjenjuju odredbe Zakona o zaštiti prava pripadnika nacionalnih manjina Bosne i Hercegovine, kojima je zabranjena i kažnjiva svaka radnja, podsticanje, organiziranje i pomaganje djelatnosti koje bi mogle ugroziti opstanak neke nacionalne manjine, izazvati nacionalnu mržnju, dovesti do diskriminacije ili stavljanja pripadnika nacionalne manjine u neravnopravan položaj, a krivično gonjenje i sankcioniranje počinilaca ovih djela vrši se prema odgovarajućem krivičnom ili prekršajnom zakonodavstvu u BiH.

POTREBNA FINANSIJSKA SREDSTVA

Po potpunoj implementaciji ovog zakona za provođenje ovog zakona potrebno je obezbijediti finansijska sredstva u budžetu Kantona (finansiranje rada Vijeća, sufinansiranje udruženja građana, ukoliko u ustanovama obrazovanja ima više od 1/3 , odnosno 1/5 učenika pripadnika nacionalne manjine, obezbijediti sredstva za obrazovanje, odnosno dodatno obrazovanje na jeziku nacionalne manjine, te za nastavnika maternjeg jezika nacionalne manjine). Trenutno isti ne iziskuje finansijska sredstva.