PRIPREMA: Sadeta Ahmetović, dipl.ing.poljoprivrede
Obavijest poljoprivrednim proizvođačima
Vremenski uslovi su povoljni za pojavu sljedećih biljnih bolesti:
– Plamenjača na krompiru čiji je uzročnik gljiva Phytophthora infestans. Simptomi infekcije su vidljivi na donjim listovima pojavom smeđih pjega koje se šire i cijeli list izgleda kao da je vatrom spaljen. U povoljnim uslovima noćnih temperatura oko 14 0C i dnevnim temeraturama oko 20 0C sa visokom vlažnosti zraka, bolest se veoma brzo širi i može zahvatiti cijeli usjev krompira.
– Crna pjegavost krompira čiji je uzročnik gljiva Alternaria solani koja na listovima formira crne pjege nepravilnog oblika, a unutra su vidljivi crni krugovi koji vremenom pocrne i dovode do sušenja listova.
– Polijeganje rasada čiji su uzročnici gljive Pytium spp i Phytophthora spp. koje se u vlažnim uslovima nalaze u površinskom sloju zemljišta. Prvi simptomi su nekroza prizemnog dijela stabla i onemogućen je protok hranljivih materija i dolazi do polijeganja rasada.
– Šupljikavost lista koštičavog voća čiji je uzrčnik gljiva Stigmina carpophila, uzrokuje pojavu crvenih pjega koje su obavijene tamnim rubom koje vremenom nekrotiziraju i opadaju tako da voćka može ostati bez listova.
– Krastavost lista i ploda jabuke čiji je uzročnik gljiva Venturia inaegualis (plantažni voćnjaci). Gljiva prezimljuje u inficiranom opalom lišću, u kori drveta, mumificiranim plodovima, gdje obrazuje askuse iz kojih se oslobađaju askospore, koje u povoljnim uslovima stvaraju pjege na listu.
– Pepelnica na jabuci, infekciju uzrokuje gljiva Podosphaera leucotricha koja prezumljuje u pupovima gdje u proljeće iz inficiranih pupova na listovima stvara pepeljastu navlaku.
– Bakteriozna plamenjača jabučastog voća (jabuka, kruška, dunja) čiji je uzročnik bakterija Erwinia amilovora Bakterija napada sve dijeolove biljke, a najviše je osjetljiv cvijet. Cvjetovi dobijaju smeđu boju i suše se. Povoljni uslovi za pojavu bakteriozne plamenjače su temperatura zraka od 18-24 C0 i visoka vlažnost zraka. Ukoliko je došlo do infekcije, zaštita se može izvršiti odstranjivanjem inficiranih dijelova kod jabuke rezom 30 cm ispod mjesta zaraze prema zdravom tkivu, a kod kruške i dunje 50 cm. Rane nastale pri rezidbi premazati voćarskim voskom.
– Fuzarioza klasa pšenice uzrokuje gljiva iz roda Fusarium spp. Pšenica se nalaze u fazi od početka klasanja do faze cvjetanja. Faza cvjetanja je najosjetljivija na fuzariozu klasa pšenice.
Pregledom i promatranjem bilja evidentirani su sljedeći štetnici na biljkama:
– Crvena kupusna stjenica Euriderma ventrale, crvene je boje sa crnim pjegama veličine oko 10 mm. Štetu pričinjava sisanjem lista gdje se pojavljuju bjeličaste tačkice i kod jakog napada može u potpunosti uništiti kupus.
– Lisne uši na jabuci, šljivi. To su sitni insekti veličine do 2 mm, boja im varira od zelene, crne, žute. Brzo se razmnožavaju i formiraju guste kolonije na naličju lista. Hrane se sisanjem biljnih sokova, nanoseći oštećenja na listovima koji se kovrčaju, zaostaju u razvoju i deformišu se. Luče mednu rosu koja privlači mrave. Tako da je pojava mrava znak da su na voćnim stablima prisutne lisne uši, a koje su i prenosioci virusnih oboljenja.
– Kruškina buha Pear psylla, sitan je insekt veličine oko 3mm, štete pričinjavaju larve sišući sokove sa plodova, listova i mladih izboja, izlučuje mednu rosu koju kasnije naseljavaju gljive čađavice.
– Imago krompirove zlatice Leptinotarsa decemlineata, dužine su oko 8 mm, žute do naranđaste boje. Polaže jaja na naličje lista u skupinama iz kojih se izlegu larve, roze su boje i odmah počinju sa ishranom, nanoseći velike štete usjevu krompira.
Izvršiti pregled voćnih nasada i usjeva pod povrtnim kulturama i po potrebi izvršiti zaštitu registrovanim za ovu namjenu sredstvima za zaštitu bilja, a u skladu sa priloženim uputstvom.
Goražde, 18.05.2023 godine