U utorak, 01. marta 2005. godine naša delegacija, na čelu sa premijerom Bosansko-podrinjskog kantona Gorazde Salkom Obhođašem boravila je u Novom Sadu na Međunarodnoj konferenciji o regionalizmu. Novosadski skup, koji su organizovali Skupština AP Vojvodine i Skupština Evropskih regiona, uz podršku Savjeta Evrope i OSCE-a, okupio je 120 predstavnika regiona i drugih zainteresovanih strana iz 15 zemalja.
Prvog dana, prisutnima su se, između ostalih, obratili i Boris Kostreš – predsjednik Parlametarne Skupštine AP Vojvodine, Klaus Klipp, generalni sekretar Skupštine Evropskih regiona, Johan Hommes – OSCE misija u Srbiji i Crnoj Gori, Nicola Harringgton – rezidentni predstavnik UNDP Srbija i Crna Gora, Bernd Semmelroggen – ministar finansija regije Niedersachsen i predstavnik Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti u Evropi (CLRAE), te prof. Reinhard Mussgnug sa Univerziteta Heidelberg.
Predsjednik Skupštine AP Vojvodine Bojan Kostreš rekao je da su regionalizam i saradnja evropskih regija jedan od temelja demokratskog preobražaja čitave Evrope i da najbolja i najuspješnija rješenja evropskog regionalnog iskustva treba primjeniti u obnovi i razvoju naše zemlje i čitavog regiona.
„Autonomija koja podrazumijeva izvršnu vlast, zakonodavna i sudska ovlašćenja, uz obezbjeđivanje efikasnog sistema regionalnog finansiranja, kao i ustavni okvir koji garantuje stabilan položaj pokrajina i regija i poštivanje ljudskih i manjinskih prava, osnov je za budući položaj i razvoj, ne samo naše pokrajine već i svake od evropskih regija,“- rekao je Kostreš.
Razradu vlastite teze da je svaka autonomija bez sredstava bezvrijedna, profesor Univerziteta u Heidelberg-u Reinhard Mussgnug, čije je izlaganje o finansiranju regionalne demokratije u Evropi izazvalo veliko interesovanje na Međunarodnoj konferenciji o regionalizmu , sveo je na dva postulata. Autonomiju neke regije nužno je garantovati ustavom, dok je katalog njenih zadataka osnov za prikupljanje novca i određeni nivo finansijske samostalnosti.
Po riječima profesora Mussgnug-a, regionalizam je nužan zato da bi se spriječila pretjerana koncentracija moći u rukama centralnih vlasti. Budžetska raspodjela je racionalnija ako je vrši regionalni parlament, jer centralni nivo nema najbolji uvid u potrebe i način trošenja novca. Da bi se izbjegli sukobi između centralne i regionalne vlasti, uz ustavne garancije i jasne okvire finansijske samostalnosti, nužno je kretanje u okviru ustavnih ovlašćenja i nemiješanje u poslove savezne države. Očekivani otpori regionalizaciji najlakše se prevazilaze partnerskim odnosom centralnih, regionalnih i lokalnih organa.
Predsjednik Skupštine AP Vojvodine Boris Kostreš poručio je na kraju dvodnevne Međunarodne konferencije o regionalizmu, da “put Srbije u Evropu vodi preko autonomne Vojvodine”.
– Obezbjeđivanje veće autonomije Vojvodini u novom ustavu Srbije najbolji je put za priključenje Srbije Evropskoj uniji. Priznavanjem takvog ustavnog položaja Vojvodine, Srbija bi pokazala da prihvata regionalizam kao jedan od važnih evropskih standarda, -rekao je Kostreš na završnoj konferenciji za novinare.
Prvi čovjek Skupštine Evropskih eegiona, koji je i predsjednik italijanske pokrajine Friuli – Venecija – DJulija, Riccardo Illy izrazio je uvjerenje da je skup u Novom Sadu dao podstrek Vojvodini da izbori veći stepen autonomije u novom Ustavu, te da je optimista da će glavne poruke s konferencije biti ozbiljno razmatrane pri pisanju novog Ustava Srbije.
Učesnici skupa zaključili su, inače, da demokratija u Evropi mora da se gradi odozdo na gore, a regionalne i lokalne vlasti upravo su taj nivo koji je najbliži građanima, koji pruža osnovne usluge i predstavlja vezu izmedju građana i države. Regije, međutim, ne mogu da funkcionišu efikasno ukoliko nemaju odgovarajuće finansijske resurse, pravni i ustavni okvir za ostvarivanje svojih prava i obaveza na odgovarajući način.
Nakon prijema Bosansko-podrinjskog kantona Gorazde u Skupštinu Evropskih regiona u Beču krajem prošle godine, ovo je bila prva konferencija na kojoj je u svojstvu člana Skupštine učestvovao i naš kanton. Ovo je bila prilika da se razmjene i steknu važna iskustva o izuzetno značajnoj temi regionalizacije kao jednog od temelja budućeg evropskog ustrojstva i ravnopravnosti svih njenih regija.
********* ************** **************** ************
Evropska Unija treba novu viziju
„Nakon unutrašnjeg tržišta, eura, proširenja i konstitutivnog ugovora, Evropskoj uniji nedostaje jasna vizija za njenu budućnost“ rekao je Riccardo Illy, predsjednik Skupštine Evropskih Regiona i Predsjednik Friuli Venezia Giulia, susrevši se danas sa Jose Manuelom Barossom, predsjednikom Evropske komisije. „Nova vizija Evropske Unije zbog toga bi trebala biti da približi Evropu njenim građanima, produbljivanjem saradnje između evropskih regiona. Mnogi evropski regioni danas se suočavaju sa protivljenjem njihovih nacionalnih vlada kada pokušavaju ostvariti saradnju sa drugom stranom u drugim zemljama, a u većini slučajeva ovo je pitanje nacionalne vanjske politike. Regionalna saradnja zbog toga treba biti dio unutrašnje politike Evropske unije, tako da omogući regionima da grade regionalna partnerstva i da sami upravljaju prekograničnom, međuregionalnom i transnacionalnom saradnjom, poštujući pri tome načelo supsdijarnosti“, dodao je on.
Predsjednik Komisije – Barosso i predsjednik Skupštine Evropskih regiona – Riccardo Illy takođe su izmjenili stavove vezano za liberalizaciju tržišta usluga. Složili su se da je potrebna dalja liberalizacija u oblastima kao sto su električna energija, plin i željeznički transport, gdje je potrebno ukinuti monopol. Međutim, zdravstvene i socijalne usluge od općeg interesa nikada ne trebaju biti dio ovog procesa.
Brisel, 3. mart 2005. godine